De kaketoes (Cacatuidae) vormen een familie van 22 soorten. Samen met de families Psittacidae (papegaaien, parkieten en lori’s) en de Strigopidae (Nieuw-Zeelandse papegaaien) vormen zij de orde van papegaaiachtigen (Psittaciformes). Er wordt wel gezegd dat de naam “kaketoe” is gebaseerd op het Maleise woord voor oudere zus (“kakak tua”), maar de naam is waarschijnlijk niet meer dan een klanknabootsing. In dat Maleis is het woord ook “nijptang” gaan betekenen. Dit slaat op hun bijzonder sterke, kromme snavel.
Inhoud
1 Beschrijving
2 Leefgebied
3 Gedrag
4 Afbeeldingen
5 Taxonomie
6 Fylogenie
Beschrijving
Kaketoes hebben vele kenmerken gemeen met andere papegaaien, waaronder de gebogen snavel en de voeten met twee tenen voorwaarts en twee tenen achterwaarts. De families verschillen echter op een aantal anatomische punten van elkaar. Zo hebben kaketoes een vaak spectaculaire kuif die opgezet kan worden en hebben ze niet de speciale veertextuur die veel papegaaien hun regenboogkleurige kleuren geeft. Kaketoes zijn gemiddeld groter dan papegaaien.
Alle kaketoesoorten zijn in het bezit van een kuif die soms overeind staat. De kuif heeft soms een andere kleur dan het lichaam. Zo heeft de rozeachtige molukkenkaketoe een oranje kuif en de witte grote geelkuifkaketoe een gele kuif.
Het lichaam van vrijwel alle kaketoesoorten is effen gekleurd (meestal wit) en er is geen verschil te zien tussen het verenkleed van mannetjes en vrouwtjes. Vrouwelijke kaketoes hebben soms lichter gekleurde ogen (roodbruin) dan de mannetjes (donkerbruin). De valkparkiet is de kleinste kaketoe.
Leefgebied
Kaketoes hebben als familie een veel beperkter leefgebied dan de papegaaien. In het wild komen ze voor in het gebied van de Filipijnen en de oostelijke eilanden van Indonesië tot Nieuw-Guinea, de Salomonseilanden en Australië.
Gedrag
De kuif van de kaketoe wordt bij agressie, angst en opwinding overeind gezet. Hierdoor krijgt de vogel een meer imponerend uiterlijk. Dit wordt versterkt door wild heen en weer te bewegen en vleugels en staartveren uit te spreiden.
Kaketoes zijn speelse en zeer aanhankelijke vogels die zich, in tegenstelling tot andere papegaaiachtigen, hechten aan meerdere personen. De meeste soorten zijn behoorlijk vernielzuchtig en zeer luidruchtig. Het geluid van een Molukkenkaketoe kan oplopen tot 130 decibel.
De valkparkiet is de kleinste kaketoe.
Taxonomie
Er zijn de volgende geslachten:
Cacatua (11 soorten en 13 ondersoorten waaronder de grote geelkuifkaketoe)
Callocephalon (1 soort: de helmkaketoe)
Calyptorhynchus (5 soorten: raafkaketoes)
Eolophus (1 soort: roze kaketoe)
Lophochroa (1 soort: inka-kaketoe)
Probosciger (1 soort: zwarte kaketoe)
Nymphicus (1 soort: valkparkiet)
Fylogenie
Volledige lijst van geslachten, soorten en ondersoorten
Geslacht Cacatua
Cacatua alba (Witkuifkaketoe)
Cacatua ducorpsii (Ducorps-kaketoe)
Cacatua galerita (Grote geelkuifkaketoe)
Cacatua galerita galerita
Cacatua galerita fitzroyi (Fitzroy geelkuifkaketoe)
Cacatua galerita triton (Triton geelkuifkaketoe)
Cacatua galerita eleonora (Eleonora kaketoe)
Cacatua goffiniana (Goffin-kaketoe)
Cacatua goffiniana tanimberensis (Tanimbar goffin-kaketoe)
Cacatua haematuropygia (Filipijnse kaketoe)
Cacatua moluccensis (Molukkenkaketoe)
Cacatua ophthalmica (Blauwoogkaketoe)
Cacatua pastinator (Oostelijke langsnavelkaketoe)
Cacatua pastinator butleri (Butlers langsnavelkaketoe)
Cacatua pastinator pastinator
Cacatua sanguinea (Naaktoogkaketoe)
Cacatua sanguinea gymnopsis (Sclaters naaktoogkaketoe)
Cacatua sanguinea normantoni (Mathews naaktoogkaketoe)
Cacatua sanguinea transfreta (Nieuw-Guinese naaktoogkaketoe)
Cacatua sanguinea sanguinea
Cacatua sanguinea westralensis (Westelijke naaktoogkaketoe)
Cacatua sulphurea (Kleine geelkuifkaketoe)
Cacatua sulphurea abbotti (Abbotts middelste geelkuifkaketoe)
Cacatua sulphurea citrinocristata (Citroenkuifkaketoe)
Cacatua sulphurea parvula (Timor geelkuifkaketoe)
Cacatua sulphurea sulphurea
Cacatua tenuirostris (Langsnavelkaketoe)
Cacatua tenuirostris mcallani (McAllan´s langsnavelkaketoe)
Cacatua tenuirostris tenuirostris
Geslacht Callocephalon
Callocephalon fimbriatum (Helmkaketoe)
Geslacht Calyptorhynchus
Calyptorhynchus banksii (Roodstaartraafkaketoe)
Calyptorhynchus banksii banksii
Calyptorhynchus banksii graptogyne (Oostelijke roodstaartraafkaketoe)
Calyptorhynchus banksii macrorhynchus (Diksnavel roodstaartraafkaketoe)
Calyptorhynchus banksii magnificus
Calyptorhynchus banksii naso
Calyptorhynchus banksii samueli (Samuels roodstaartraafkaketoe)
Calyptorhynchus baudinii (Witoorraafkaketoe)
Calyptorhynchus funereus (Geeloograafkaketoe)
Calyptorhynchus funereus funereus
Calyptorhynchus funereus tenuirostris
Calyptorhynchus funereus whiteae
Calyptorhynchus funereus xanthanotus
Calyptorhynchus lathami (Bruine raafkaketoe)
Calyptorhynchus lathami erebus
Calyptorhynchus lathami halmaturinus
Calyptorhynchus lathami lathami
Calyptorhynchus latirostris (Dunsnavelraafkaketoe)
Geslacht Eolophus
Eolophus roseicapilla (Roze kaketoe)
Eolophus roseicapilla albiceps
Eolophus roseicapilla assimilis
Eolophus roseicapilla kuhli
Eolophus roseicapilla roseicapilla
Geslacht Lophochroa
Lophochroa leadbeateri (Inka-kaketoe)
Geslacht Nymphicus
Nymphicus hollandicus (Valkparkiet)
Geslacht Probosciger
Probosciger aterrimus (Palmkaketoe)
Probosciger aterrimus aterrimus
Probosciger aterrimus goliath
Probosciger aterrimus intermedius
Probosciger aterrimus macgillivrayi
Probosciger aterrimus salvadorii
Probosciger aterrimus stenolophus
Bronnen, noten en/of referenties
Gill, F., Wright, M. & Donsker, D. (2010). IOC World Bird Names (version 2.6). (en)
Zoekresultaten. www.etymologiebank.nl. Geraadpleegd op 2020-02-05.
Bron: Wikipedia